SPOŁECZNY PARK TARNOWO PODGÓRNE

Sosna zwyczajna (sosna pospolita) (Pinus sylvestris L.) to iglaste drzewo zimozielone dorastające do 35 m wysokości, jedno z najważniejszych drzew leśnych Europy. Jest gatunkiem o transkontynentalnym zasięgu występowania w Europie i Azji, gdzie tworzy czyste lub mieszane lasy, zwane borami. W trudnych warunkach (wydmy, torfowiska, wysokie góry) może przybierać formę krzewiastą lub karłowatą. Korony drzew rosnących w zwarciu są luźne i wysoko osadzone, u drzew swobodnie rosnących korona jest zwarta, szeroka, parasolowata. Prosty pień jest wysoko oczyszczony z gałęzi bocznych, w górnej części pokryty gładką i cienką brązowomiedzianą korowiną, łuszczącą się cienkimi płatami. W dolnej części pnia kora jest wyraźnie gruba, bruzdowato spękana i szarobrunatna. Pędy sosny są nagie, zielonkawobrązowe, zróżnicowane na długo- i krótkopędy. Igły sosny zwyczajnej, skupione po 2 szt. w pęczku, sztywne, na wierzchołku zaostrzone i kłujące. Niewielkie, brązowe szyszki są pojedyncze lub występują po 2-3.Sosna pospolita jest drzewem mało wymagającym, odnośnie gleb jest natomiast wymagająca w odniesieniu do światła- jest gatunkiem światłolubnym. Dostarcza cennego twardego, żywicznego drewna dla budownictwa i przemysłu papierniczego.

Modrzew europejski (Larix decidua Mill.) to rodzime iglaste drzewo zrzucające jesienią igły. Modrzew dorasta do 40 m, tworząc stożkowatą lub cylindryczną koronę o szeroko odstających gałęziach. Występuje w górach Europy Środkowej na wysokości 1000-2500 m n.p.m. W Polsce dziko rośnie tylko w Tatrach. Na pozostałym obszarze jest powszechnie sadzony. Kora drzew jest gruba i głęboko spękana, koloru brązowoczerwonawego, u starszych drzew ciemna i szarobrązowa. Jasne, szarożółte, nagie i błyszczące pędy opatrzone są drobnymi kulistymi pączkami. Zebrane w pęczki igły są miękkie, jasnozielone, na szczycie zaostrzone, niekłujące. Rozwijają się wczesną wiosną; jesienią przed opadnięciem przebarwiają się na złocistożółto. Niewielkie jajowate szyszki modrzewia dojrzewają jesienią w roku kwitnienia, a po wypadnięciu nasion przez kilka lat utrzymują się na drzewach. Modrzewie to drzewa szybko rosnące, wytrzymałe na niskie temperatury oraz zanieczyszczenie powietrza. Dostarczają bardzo twardego i trwałego drewna, które dzięki dużej zawartości żywicy jest odporne na warunki atmosferyczne i było powszechnie stosowane w budownictwie i stolarstwie.

Świerk pospolity (Picea abies (L) Karst) to potężne, mierzące ok. 30-50 metrów, zimozielone drzewo iglaste o bardzo regularnym stożkowatym pokroju korony. Gałęzie boczne osadzone są na pniu w wyraźnych piętrach (okółkach), w dolnej części pnia zwisające, wyżej poziomo ostające lub łukowato ugięte z podnoszącymi się końcami. Kora barwy czerwonobrązowej, łuszcząca się drobnymi płatami. Młode pędy żółtawobrązowe, najczęściej nagie lub słabo owłosione. Igły świerka są kłujące, ciemnozielone, błyszczące (1-2 cm dł.). Szyszki żeńskie są jasnobrązowe, cylindryczne. Występują przeważnie w większej ilości w obrębie górnych partii korony, zwisają z gałęzi. Świerk pospolity to rodzime drzewo iglaste, występujące naturalnie w środkowej, północnej i północno-wschodniej Europie. Tworzy rozległe lasy na nizinach. W górach występuje w czystych drzewostanach lub lasach mieszanych, wchodząc w skład górskich borów świerkowych oraz mieszanych borów regla dolnego. Świerki odznaczają się dużą wytrzymałością na niskie temperatury, gorzej znoszą okresy suszy, są też wrażliwe na zanieczyszczenie powietrza.

Dąb szypułkowy (Quercus robur L.) – majestatyczne drzewo z rodziny bukowatych (Fagaceae), do 50 m wysokości, z głębokim systemem korzeniowym. Występuje w Europie i Azji Mniejszej. W Polsce pospolity, zwłaszcza na niżu w lasach mieszanych. Tworzy też jednolite dąbrowy. Pień już na niewielkiej wysokości rozgałęzia się na grube, masywne konary. Korona szeroka, wysoko sklepiona, często rozłożysta. Kora gruba, podłużnie spękana, ciemnobrązowa lub prawie czarna. Liście pojedyncze, z bardzo krótkim ogonkiem, całobrzegie, u nasady wyraźnie uszkowate i sercowate. Górna strona liścia błyszcząca, ciemnozielona, dolna matowa i niebieskawozielona. Wiosną wraz z liśćmi pojawiają się kwiatostany męskie i żeńskie (rozdzielnopłciowość). Dojrzewające latem owoce to podługowate orzechy otoczone miseczką – żołędzie, osadzone po 2-3 na długiej szypułce – stąd nazwa gatunkowa. Dęby to drzewa długowieczne, średnio żyją ok. 500 lat, ale znane są drzewa ponad 1000-letnie, będące symbolem trwałości.

Brzoza brodawkowata (Betula verrucosa EHRH., Betula pendula ROTH.) drzewo liściaste w warunkach sprzyjających dorastające do wysokości 30 m i pierśnicy 80 cm dożywa do 120 lat. Kora młodych drzew brązowa, potem biała, wskutek występowania w powierzchniowych warstwach korka substancji, zwanej betuliną, której drobne kryształki załamują światło i powodują białą barwę kory. U drzew starych kora w dolnej części pnia grubieje, pęka i staje się ciemna. Korona silnie rozwinięta, luźna, u starych drzew z długimi, cienkimi i zwisającymi z konarów gałązkami. Młode gałązki nie owłosione, pokryte brodawkami. Pączki nagie, lepkie, u nasady rozszerzone, na wierzchołku zaostrzone. Jest gatunkiem pionierskim, który w krótkim czasie zdobywa tereny leżące odłogiem. To właśnie brzoza jako pierwsza pojawia się na terenach niezadrzewionych.

Klon zwyczajny, klon pospolity (Acer platanoides L.) Dorasta do około 27 –30 m wysokości, korona może osiągnąć 12 –20 m szerokości. Pokrój jest rozłożysty, o okrągławej lub parasolowatej koronie. Pień jest regularny i dobrze wyrośnięty, osiąga do 1,5 m średnicy. W Polsce jest najpospolitszy z krajowych gatunków klonów. Jest drzewem zrzucającym liście na zimę. Jest powszechnie sadzony jako drzewo ozdobne w parkach i ogrodach ze względu na jego pokrój oraz wysoką tolerancję na ubogie podłoże i zanieczyszczenia środowiska. Najlepiej rośnie w pełnym nasłonecznieniu lub półcieniu. Preferuje gleby dobrze przepuszczalne, piaszczyste, ilaste i gliniaste lub wapienne, o odczynie obojętnym (od 3,7 o 8,0 pH. Jednak jest gatunkiem bardzo tolerancyjnym względem podłoża. Poza tym łatwo przystosowuje się do trudnych warunków środowiskowych, z tego też względu często jest sadzony w miastach oraz przy drogach. Jest bardzo mrozoodporny.

Jesion wyniosły (Fraxinus excelsior L.) – gatunek drzewa należący do rodziny oliwkowatych. Drzewo osiąga wysokość do 40 m (wyjątkowo 45 metrów) obwód pnia często do 300 – 400. Korona jajowato stożkowa wysoko osadzona, pień często rozwidlony. Kora u młodych drzew gładka, jasnozielonkawoszara, u starszych spękana, szorstka, ciemnobrązowa. Początkowo rośnie szybko, w wieku ok. 100 lat przestaje rosnąć na wysokość, żyć może 300 lat. Kwiaty są jednopłciowe albo obupłciowe, wiatropylne lub owadopylne, kwitną przed rozwojem liści – od kwietnia do maja. Nasiona opadają z drzewa od późnej jesieni przez całą zimę. Muszą przeleżeć jeszcze rok w ziemi, zanim zaczną kiełkować. Siewki i młode rośliny wybitnie cieniolubne, duże drzewa są roślina mi światłolubnymi. Jesion początkowo rozwija silny korzeń palowy, który później ustępuje systemowi silnych korzeni bocznych o szerokim zasięgu, co czyni go w znacznym stopniu odpornym na powalanie przez wiatr. Jesion wyniosły posiada największy zasięg korzeni bocznych spośród wszystkich rodzimych europejskich drzew. Dawniej jesion był wykorzystywany jako doskonały materiał do sporządzania lanc, broni rycerskiej. Obecnie z tego drewna wyrabia się cenne meble, parkiety i sprzęt sportowy, np. narty. Jest to gatunek typowy dla lasów łęgowych i wąwozów, często także sadzony w parkach.

Lipa szerokolistna, wielkolistna (Tilia platyphyllos L.), Lipa drobnolistna, (Tilia cordataMill.) gatunki drzew należący do rodziny ślazowatych (podrodziny lipowych). Drzewa występujące na terenie całej Polski choć L. szerokolistna częściej na południu kraju. Występuje w stanie naturalnym, ale jest także bardzo często sadzona przy domach, w parkach i przy drogach jako roślina ozdobna i użyteczna – miododajna. Lipę drobnolistną łatwo odróżnić od lipy szerokolistnej po barwie włosków w kątach nerwów na spodniej stronie liścia. U lipy drobnolistnej włoski są brązowawe, a u szerokolistnej mają kolor biały. Kora młodych drzew zielonkawa i gładka, z czasem staje się (srebrzysto)szara do szarobrunatnej i pokryta gęstą siecią niezbyt głębokich, rozgałęziających się, podłużnych listewek. Owocem drobny orzeszek. Drzewa dorastające do 35 (40) m wysokości, o szerokiej gęstej koronie. Szerokość pnia może dochodzić nawet do 5 m, a obwód do 16 m. Drzewo długowieczne – może żyć nawet 1000 lat. Podczas kwitnienia są odwiedzane przez ogromne ilości pszczół. Okres kwitnienia: koniec czerwca – lipiec.